قل الله ثم ذرهم

سید ابن طاوس در کتاب فلاح السائل روایت کرده که عبد الواحد از مردی نقل می‌کند که به معاذ بن جبل گفتم: یکى از احادیثى را که از رسول خدا(ص) شنیده‌اى و درست حفظ نموده و هر روز با دقت متذکر مى‏شوى، براى من باز گو کن، معاذ پذیرفت و گریست، پس گفتم: خاموش شود. و معاذ خاموش شد. و گفت: پدر و مادرم فدای پیامبر، در حالى که من در پشت سر پیامبر بر مرکب سوار بودم و با هم راه می‌رفتیم، چشم به سوى آسمان بلند نمود و فرمود:

«سپاس خداوندى را که هر چه را که دوست بدارد در باره آفریدگانش به طور حتم مقدر و جارى مى‏سازد». آنگاه فرمود: اى معاذ!، عرض کردم: «لبیک یا رسول الله، اى پیشواى خیر و پیامبر رحمت»

فرمود: «آیا حدیثى را به تو بگویم که هیچ پیامبرى به امت خویش نفرموده است، و اگر آن را حفظ کنى در زندگى براى تو سودمند خواهد بود، و اگر بشنوى و حفظ نکنى حجت خداوند بر تو تمام مى‏شود.»

سپس فرمود: «براستى که خداوند پیش از آفریدن آسمانها، هفت فرشته آفرید، و در هر آسمان فرشته‏اى قرار داد، و آن آسمان را با عظمت خویش فرا گرفت، و بر در هر کدام از آسمانها فرشته‏ اى را به عنوان نگهبان قرار داد.

آسمان اول

فرشتگانى که نگاهبان عمل بنده هستند از صبح تا شب عمل او را مى‏نویسند، آنگاه آن را در حالى که مانند آفتاب مى‏درخشد بالا مى‏برند، تا اینکه به آسمان اول (دنیا) مى‏رسند در حالى که آن عمل در نظر آنان پاکیزه و بسیار است. ولى فرشته‏اى که نگهبان آسمان اول است مى‏گوید: بایستید، و این عمل را بر صورت صاحبش بزنید، من فرشته «غیبت» هستم، هر کس غیبت کند نمى‏گذارم عملش از من به سوى دیگرى بگذرد، زیرا پروردگارم به من چنین دستور فرموده است.

آسمان دوم

فرداى آن روز فرشته نگهبان بر عمل بنده، همراه با عمل صالح مى‏آید، و از فرشته نگهبان آسمان اول مى‏گذرد، در حالى که در نظرش آن عمل پاکیزه و بسیار است. تا به آسمان دوم مى‏رسد، فرشته نگهبان آسمان دوم به او مى‏گوید: بایست، و این عمل را بر روى صاحبش بزن، که نیت او از این عمل، متاع اندک و بى‏ارزش دنیا بود، و من فرشته ویژه «دنیا» هستم، و نمى‏گذارم که عمل او از من به سوى دیگرى بگذرد.

آسمان سوم

حضرت فرمود: «بار دیگر عمل بنده را، در حالى که به صدقه و نماز آن شادمان است، به بالا مى‏برد و فرشتگان نگهبان نیز از آن عمل خوششان مى‏آید، و آن را به سوى آسمان سوم عبور مى‏دهد، تا اینکه فرشته نگهبان آسمان سوم مى‏گوید: بایست و این عمل را به روى و پشت صاحبش بزن، من فرشته «متکبرین» هستم، صاحب این عمل به واسطه آن در مجالس مردم بر آنان تکبر مى‏نمود، پروردگارم به من دستور داده که نگذارم عملش از من به سوى دیگرى بگذرد.»

آسمان چهارم

حضرت فرمود: «بار دیگر فرشتگان نگهبان، عمل بنده را در حالى که مانند ستاره در آسمان مى‏درخشد، و آهنگ و صداى تسبیح و روزه و حج از آن بلند است بالا برده و به سوى فرشته آسمان چهارم عبور مى‏دهند، ولى فرشته نگهبان آسمان چهارم مى‏گوید: بایستید و این عمل را بر روى و شکم صاحبش بزنید، من فرشته عجب (خود پسندی) هستم، و او به خود مى‏بالید و این عمل را با حالت عجب انجام داده، پروردگارم به من دستور داده که نگذارم عملش از من به سوى دیگرى بگذرد، و آن را بر روى صاحبش بزنم.»

آسمان پنجم

حضرت فرمود: «دیگر بار ملائکه نگهبان، عمل بنده را مانند عروسى که به سوى شوهرش برده مى‏شود، بالا مى‏برند- در حالى که آن عمل همراه با جهاد و نوافل نماز نافله بین دو نماز واجب مى‏باشد، و به همین خاطر صداى بلندى مانند صداى شتر، و درخششى همانند نورافشانى خورشید دارد- و به سوى فرشته نگهبان آسمان پنجم مى‏گذرانند، تا اینکه آن فرشته مى‏گوید: بایستید، من فرشته «حسادت» هستم، پس آن عمل را به روى صاحبش بزنید و بر پشتش بار کنید. زیرا او نسبت به کسانى که دانش آموخته و به طاعت خدا عمل مى‏نمودند حسادت مى‏ورزید و نیز هر گاه مى‏دید که کسى در عمل و عبادت بر او برترى دارد، نسبت به او حسادت مى‏ورزید و بر او خرده گرفته‏ و نکوهش مى‏کرد. پس وى عمل خویش را بر دوش مى‏گیرد و عملش وى را لعنت مى‏کند.»

آسمان ششم

حضرت فرمود: «دیگر بار فرشتگان نگهبان بالا رفته و عمل او را به سوى آسمان ششم عبور مى‏دهند، تا اینکه فرشته نگهبان آسمان ششم مى‏گوید: بایستید، من فرشته «مهربانى و دلسوزى» هستم، این عمل را بر صورت صاحبش بزنید و چشمانش را کور کنید، زیرا صاحب این عمل به هیچ کس مهربانى و دلسوزى نمى‏نمود، هر گاه بنده‏اى از بندگان خدا گناهى در رابطه با آخرت مى‏نمود، و یا ضررى در دنیا به او مى‏رسید، نسبت به او شماتت مى‏کرد، پروردگارم به من دستور داده که نگذارم عمل وى از من به سوى دیگرى بگذرد.»

آسمان هفتم

حضرت فرمود: «دیگر بار فرشتگان نگهبان، عمل بنده را بالا مى‏برند، اعمالى همراه با فقه و ژرفنگری و کوشش در عبادت و ورع و پرهیزگارى، که به سان رعد و آذرخش صدا مى‏کند، و پرتوى مانند برق دارد، و سه هزار فرشته همراه آن هستند. تا اینکه آن را به سوى فرشته نگهبان آسمان هفتم مى‏برند، آن فرشته مى‏گوید: بایستید و این عمل را بر روى صاحبش بزنید، من فرشته «حجاب» هستم، و از عبور هر عملى که براى خدا نباشد جلوگیرى مى‏نمایم، زیرا صاحب این عمل خواهان رفعت و بلندپایگى در نزد فرمانروایان و ذکر خیر در مجالس، و شهرت و پیچش صدا در شهرها بود، پروردگارم به من دستور داده که نگذارم عملى از من به سوى دیگرى بگذرد، مگر اینکه خالص باشد.»

عرش الهی

حضرت فرمود: «بالاخره ملائکه نگهبان، با حالت سرور و شادمانى عمل بنده را که دربردارنده خلق و خوى نیکو و سکوت و یاد فراوان خداست، و همه فرشتگان آسمانها و ملائکه هفتگانه همگى در پى آن روانند، بالا مى‏برند و تمام‏ حجابها را زیر پا مى‏گذارند و مى‏گذرند، تا اینکه در پیشگاه خداوند ایستاده و به عمل صالح و دعاى او گواهى مى‏دهند، ولى خداوند مى‏فرماید: هر چند شما نگاهبانان عمل بنده من هستید، ولى من مراقب امورى که در نفس او مى‏گذرد نیز هستم، مقصود وى از انجام این عمل، من نبودم، لعنت من بر او باد! آنگاه ملائکه مى‏گویند: لعنت تو و لعنت ما بر اوباد!»

راوى مى‏گوید: سپس معاذ گریست و گفت: عرض کردم اى رسول خدا من چه کنم؟ فرمود:

«اقْتَدِ بِنَبِیِّکَ یَا مُعَاذُ فِی الْیَقِینِ»؛ [اى معاذ،در یقین و باور به پیامبرت اقتدا نما.]